Fizika Klasa 7

Ndërtimi grimcor i lëndës Në këtë njësi mësimore do të mësojmë për ndërtimin grimcor të lëndës. Lënda përbëhet prej molekulave. Ato i ruajnë vetitë e lëndës. Nga shembujt të cilët ua kemi sjellur do të kuptoni me lehtësi për ndërtimin e lëndës.

Ligji i Paskalit Shtypja nuk përcillet njësoj si në trupa të ngurtë dhe lëngje e gaze. Me anë të një eksperimenti ne mund të përfundojmë se shtypja e jashtme që vepron në lëngje apo gaze të mbyllura, përcillet njësoj në tërë sasinë e tij. Fizicienti Blez Paskali ka bërë një numër të madh të eksperimenteve të cilat sot kanë gjet zbatim të madh në teknikë. Ai ka gjet edhe raportin e forcave dhe sipërfaqeve që veprojnë në pistona, duke ia dale të gjej me saktësi cilën do nga këto madhësi. Për demonstrimin e shtypjes hidrostatike dhe zbatimin e Ligjit të Paskalit do t’ju njohim në vijim të kësaj njësie mësimore. Zbatimi i Ligjit të Paskalit Ligji i Paskalit ka gjet zbatim të madh në shumë fusha si te: shtypësi hidraulik, makinat e ndryshme hidraulike, frerët, makinat për ngritjen e peshave të mëdha etj. Po ashtu nëpërmjet shembujve do të demonstrojmë zbatimin e Ligjit të Paskalit, ku në fund edhe nëpërmjet të një figure do të gjejmë raportin e forcave dhe Sipërfaqeve në pistonin e parë dhe në atë të dytin.Ka edhe shumë shembuj dhe detyra numerike të cilat sigurisht do t’ua zgjidhim në një të ardhme jo të largët. Ligji i Paskalit Zbatimi i Ligjit të Paskalit Zbatimi i Ligjit të Paskalit 2 Zbatimi i Ligjit të Paskalit 3

Enët komunikuese Kombinimi id y e më shumë enëve me forma dhe dimensione të ndryshme, të lidhura mes veti nëpërmjet një gypi, formojnë enët komunikuese. Kur në njërën nga enët derdhet një lëngë p.sh. ujë, atëherë niveli i ujit do të ngrehet në lartësi të njëjtë në të gjithë gypat e enëve të cilat formojnë enët komunikuese. Por a do të vlej e njëjta edhe nëse në enë derdhim lëngje të ndryshme përnjëherë nëpër disa gypa të këtyre enëve? Ku gjejnë zbatim këto enë? Si bëhet furnizimi me ujë i banesave në qytete kur ato janë në lartësi të ndryshme? Ku gjejnë zbatim ende zbatim këto enë? Përgjigjet do t’i merrni në njësinë e përgatitur në vijim, të cilën e kemi ndarë në dy pjesë.

Ligji i Arkimedit Shembuj të shumtë nga jeta e përditshme demonstrojnë veprimin e forcave të cilat shfaqen në trupa. Për të parë se si shfaqen forcat e lëngjeve mbi trupin e ngurtë të zhytur në të, me kujdes dhe sukses është marrë Arkimedi. Ai vërtetoi se forca e lëngut që vepron në trupin e zhytur quhet force e shtytjes, ndërsa ne për nder të tij e quajmë edhe Forcë të Arkimedit.Nëpërmjet shembujve demonstrues dhe të lehtë për t’i kuptuar kemi sqaruar forcat e tilla.

Detyra 1 - Ligji i Arkimedit

Detyra 2 - Ligji Arkimedit Detyra 3 - Ligji i Arkimedit Detyra 4 - Ligji i Arkimedit Detyra numerike për shtypje hisdrostatike 1 Detyra numerike për shtypje hisdrostatike 2

Puna dhe energjia Forca kryen punë Gjatë jetës së përditshme përdorim fjalën punë. Punojmë detyrat e shtëpisë; Punojmë me kompjuter; Shkojmë në shkollë; Puna e zemrës është e përditshme etj. Pra punët janë të ndryshme. Ndërsa ne mësojmë një lloj të punës. E ajo është puna mekanike. Puna mekanike ka të bëjë me lëvizjen e trupit. Pra kriter i punës është lëvizja. Nëse trupi nuk lëviz, nuk kryhet punë. Po pse lëviz trupi. Trupi lëviz sepse mbi të ka vepruar forca. Kështu sqarojmë se puna varet nga zhvendosja dhe forca. Shembuj të ndryshëm dhe detyra numerike do të bëjmë në mësimet në vazhdim.

Fuqia e një force

Detyra për fuqinë mekanike

Detyre numerike për punën mekanike

Ndërtimi i atomit Çka menduan dijetarët e lashtë për atomin? Çka do të thotë fjala atom dhe nga cila gjuhë rrjedh? Prej kujt përbëhet atomi? Për këto dhe shumë karakteristika tjera të atomit, mund të mësoni në njësinë vijuese mësimore. Shembuj për atomin e Hidrogjenit (H) dhe të oksigjenit (O). Struktura e tyre dhe nivelet energjetike. Si shkruhet fotmula e ujit dhe prej kujt përbëhet ajo. E shumë e shumë tjera. Struktura e atomit

Molekulat lëvizin Në këtë njësi mësimore do të mësojmë për lëvizjen e molekulave. Shembujt: Përzierja e ngjyrës së stilolapsit me ujin dhe përzierja e ujit me uthull. Ngjyra e stilolapsit lëviz nëpër ujë dhe si rezultat fitohet përzierje duke e ngjyrosur ujin. Menzurat të cilat përmbajnë nga 50 ml ujë dhe 50 ml uthull, kur përzihen nuk japin 100 ml përzierje. Për më shumë ndiqeni njësinë mësimore në vijim.

Karakteristikat e valëve Në fillim të rikujtojmë disa veti themelore të valëve dhe të përhapjes së tyre. P.sh. kur në një mjedis kemi vale mekanike, atëherë grimcat e ati mjedisi bëjnë lëvizje lëkundëse rreth pozitave të veta ekuilibruese. Çdo largësi y të grimcës nga pozita ekuilibruese e quajmë elongacion dhe varësia e saj nga koha shprehet me formulë y a kemi shkruar amplitudën. Perioda paraqet vlerën reciproke të frekuencës, ndërsa do të flasim edhe për konstantën fazore j e cila shprehet me formulën:

Dendësia e lëndës Masa dhe vëllimi janë dy madhësi fizike me të cilat mund t’i dallojmë trupat. Njëherit raporti i tyre na sjell deri te një madhësi e tretë që është dendësia. Me anë të dendësisë mund të përcaktojmë lëndën. Shumë lëndë e kanë të llogaritur dendësinë e tyre. Trupat e lëndëve të ndryshme që kanë vëllim të njëjtë nuk kanë masë të njëjtë. Do të mësoni për masën e shumë trupave kur dihen materiali prej të cilit është i ndërtuar trupi (dendësia) dhe vëllimi. Pasi kemi mësuar formulën e dendësisë së lëndës mund të bëjmë edhe detyra numerike. Do ta shohim një zgjidhje të detyrës e cila na ndihmon të identifikojmë trupin nga cila lëndë është ndërtuar. Gjithashtu në këtë video do të mësoni nga tabela që e kemi paraqitur për dendësinë e shumë lëndëve. Pasi të keni ndjekur me kujdes këtë video, ju mund të filloni me zgjidhjen e detyrave numerike që kanë të bëjnë me lëndën nga e cila është ndërtuar trupi.

Ushtrime detyrash - Dendësia e lëndës

Molekulat dhe madhësia e tyre Në këtë njësi mësimore do të rikujtojmë shembuj të cilët demonstrojnë se lënda përbëhet nga molekulat. Molekulat e lëndës së njëjtë janë të njëjta në mes veti, ndërsa ato të lëndëve të ndryshme janë të ndryshme në mes veti. Rikujto po ashtu se çka janë molekulat.

Molekulat dhe madhësia e tyre Në këtë njësi mësimore do të rikujtojmë shembuj të cilët demonstrojnë se lënda përbëhet nga molekulat. Molekulat e lëndës së njëjtë janë të njëjta në mes veti, ndërsa ato të lëndëve të ndryshme janë të ndryshme në mes veti. Rikujto po ashtu se çka janë molekulat.

Atomet Pjesë mët vogla se molekula janë atomet. Fjala atom rrjedh nga greqishtja atomos – i pandashëm. Por a është i pandashëm atomi? Cilat janë lëndë të thjeshta e cilat janë të përbëra? Sa lloje të atomeve njihen, ku mësohen ato më gjerësisht? Ju mirëpresim në videon e radhës.

Intensiteti interfernecial i dritës

Detyra për ushtrime te zërit

Ç’është rryma elektrike? Për t’iu përgjigjur kësaj pyetje së pari do të sqarojmë ndërtimin elektrik të lëndës. Ju kujtohet kur kemi fol për strukturën e lëndës. Kemi thënë se ajo (lënda) përbëhet nga grimcat, e grimcat përbëhen nga molekulat. Molekulat kemi thënë se janë grimca elementare të cilat i ruajnë vetitë e lëndës. Po molekulat? Molekulat janë të përbëra nga grimca edhe më të vogla e ato janë atomet. Fjala atom rrjedh nga gjuha greke atomos që do të thotë i pandashëm. Deri në shekullin XIX, mendohej se atomi është grimca më e imtë e lëndës. Ndërsa më vonë u vërtetua se edhe atomi përbëhet nga grimcat e tij më të vogla që janë protonet dhe neutronet që gjenden në bërthamë dhe elektronet që gjenden në mbështjellës.

Elektronet e lira

Rrjedhja e rrymës elektrike

Qarku i rrymës

Disa elemente të qarkut elektrik

Rezistenca elektrike Elektronet e lira e përcjellin elektricitetin. Elektrone të lira më së shumti gjenden në metale, si në Bakër (Cu), argjend (Ag), ari (Au), etj. përcjellësit e rrymës elektrike zakonisht janë nga bakri. Kur elektronet e lira lëvizin nga kahu negativ kah ai pozitiv, ato ndeshen me atome, të cilat ju shkaktojnë pengesë në lëvizje. Ajo pengesë quhet rezistencë elektrike. Rezistenca elektrike shënohet me simbolin shkronjën e madhe r, (R). Njësia ndërkombëtare e rezistencës elektrike është omi, që shënohet me shkronjën greke omega (W). Formula e rezistencës elektrike është: R equals r l over S Për më tepër na ndiqni në vijim.

Elektronet e lira dhe intensiteti i rrymës elektrike Në vijim kemi përgatit disa pjesë të kësaj njësie mësimore. Do të përsërisim se s ii kemi definuar elektronet e lira. Si bëjnë ato lëvizje dhe kur lëvizjet e tyre janë të orientuara. Sasia e elektricitet shënohet me Q dhe njësia e saj është Kuloni që simbolikisht shënohet me ( C ). Ndërsa intensiteti i rrymës elektrike shënohet me I dhe njësia e tij është amperi (A). nënfishat e amperit janë mA, mA, nA etj. Intensiteti i rrymës elektrike shprehet me formulën: I equals Q over t left parenthesis equals right parenthesis C over c equals A Këtë formulë mund ta lexoni kështu: Intensiteti i rrymës elektrike prej 1 amperi, është sasia e elektricitetit prej 1 kuloni që rrjedh nëpër një përçues prej 1 sekonde.

Si matet me ampermetër Ampermetri është një instrument me të cilin matim intensitetin e rrymës elektrike në një çark të mbyllur elektrik. Ampermetri në çark elektrike lidhet me lidhje serike. Leximin e intensitetit të rrymës elektrike në ampermetër e bëjmë duke shikuar gjilpërën e tij që pozicionohet në ekranin e shkallëzuar siç shihet në fig. 1. Leximi i shkallës së intensitetit në ampermetër, nga një herë është edhe i koklavitur, ngase shkallëzimi dhe nën shkallëzimi nuk tregon saktësisht vlerën numerike, për çka leximi në ato raste bëhet me anë të formulës: Intensiteti i rrymës elektrike, Intensiteti maksimal që mund të matet me ampermetër paraqet numrin e tërësishëm të ndarjeve të shënuara në shkallën e ampermetrit numri i ndarjeve për të cilat është shmangur gjilpëra e ampermetri

Ligji i Omit Madhësitë fizike që i hasim te rryma elektrike janë: tensioni i rrymës elektrike ( U ), intensiteti i rrymës elektrike ( I ) si dhe rezistenca elektrike ( R ). Lidhshmërinë e këtyre madhësive fizike në një çark të mbyllur elektrik e përcaktoi Georg Simon Ohm, në vitin 1827. Ai gjeti se rezistenca elektrike është në raport të drejtë me tensionin e rrymës elektrike dhe në raport jo të drejtë me intensitetin e rrymës, që matematikisht e shprehim kështu: R equals U over I . Kur ta vërtetojmë këtë formulë fitojmë njësinë ndërkombëtare të rezistenca e cila është Om, për nder të fizikani gjerman G.S. Om. R equals U over I left parenthesis equals right parenthesis V over A equals capital omega Në vijim do të mësoni ehe për formulat e tensionit U dhe Intensitetit të rrymës elektrike I, si dhe njësitë e tyre.

Ligji i Omit (Detyra numerike)